Mustafa Kamal Ataturk .

1839-cu ildə Kocacıkda doğulduğu sanılan atası Əli Rza Əfəndi, əslən Manastıra bağlı Debre-i Bâlâdandır. Atasının ailəsi 14-cü və ya 15-ci əsrdə Anadoludan bölgəyə köç etmiş olan Kocacık Yoruklerdəndir. Anasının mənşəyi isə Karaman'dan Rumeli'ye gələn Türkmenlerdendir. Ailəsi ilə Salonikiyə köç edən Əli Rza Bəy, burada gömrük məmurluğu və taxta-şalban ticarəti etdi. Əli Rza Bəy ayrıca 93 Harbi (1877-78) əsnasında yerli birliklərdə teğmenlik etmişdi. Əli Rza Bəy, 1871-ci ildə, 1857-ci ildə Salonikinin qərbindəki Langazada cütçü bir ailədə doğulan Zübeydə xanımla evlənmişdi. Mustafa Kamal Atatürk, bu cütün uşağı olaraq rumi 1296 (miladi 1881) ildə Salonikidə doğulub. Samsuna çıxdığı 19 May tarixini doğum günü qəbul etmişdir.^[3] Fatma, Ömər, Əhməd, Naciyə və Makbule adlı beş qardaşının ilk dördü kiçik yaşda həyatını itirmişdir.

Təhsil çağına gələn Mustafanın hansı məktəbə gedəcəyi mövzusunda anası ilə atası arasında anlaşılmazlıq çıxmışdı. Anası Mustafanın Hafiz Mehmet Əfəndinin məhəllə məktəbinə getməsini istəyir, atası isə o zamankı yeni üsullarla təhsil edən dünyəvi Mektebi Şəmsi İbtidai'nde (Şəmsi Əfəndi Mektebi) oxumasını istəyirdi. Ən sonunda əvvəl məhəllə məktəbinə başlayan Mustafa, bir neçə gün sonra Şəmsi Əfəndi Məktəbinə keçdi. Atatürk, məktəb seçkisindəki bu qərarı üçün həyatı boyunca atasına minnətdarlıq eşitmişdir. 1888-ci ildə atasını itirdi. Bir müddət Rapla fermasında anasının ögey qardaşı Hüseynin yanında qalıb yüngül ferma işləriylə məşğul olduqdan sonra -eğitimsiz qalacağından narahat edən anasının isteğiyle- Salonikiyə dönüb məktəbini bitirdi. Bu vaxt Zibeydə Xanım, Salonikidə gömrük məmuru olan Ragıp Bəy ilə evləndi.

Mustafa, dünyəvi bir məktəb olan və bürokrat yetişdirən Saloniki Mülküyə Rüşdiyyəsinə qəbul oldu. Ancaq mühitindəki əsgəri tələbələr üniformalarından da təsirlənərək —annesinin qarşı çıxmasına baxmayaraq— 1893-ci ildə Saloniki Əsgəri Rüşdiyyəsinə girdi. Bu məktəbdə riyaziyyat müəllimi Yüzbaşı Üsküplü Mustafa Səbri Bəy, ona mənası mükəmməllik, yetkinlik olan "Kamal" adını verdi. Fransız Müəllimlər Kapitan Nakiyüddin Bəy (Yücekök), azadlıq düşüncəsi gənc Mustafa Kamalın düşüncə quruluşunu təsir etdi. Mustafa Kamal Qülləli Əsgəri İdadisinə girməyi düşündüyse də ona böyük qardaşlıq edən Salonikili zabit Həsən bəyin tövsiyəsinə uyğun gələrək Manastır Əsgəri İdadisinə qəbul oldu. 1896-1899-ci illərdə oxuduğu Manastır Əsgəri İdadisində tarix müəllimi Kolağası Mehmet Tofiq bəy (Bilge), Mustafa Kamalın tarixə olan marağını gücləndirdi. Bu tarixdə başlayan 1897 Osmanlı-Yunan Döyüşünə könüllü olaraq iştirak etmək istədisə də həm İdadi şagirdi olduğu üçün həm də 16 yaşında olduğundan ötəri cəbhəyə gedə bilməmişdir. Bu məktəbi ikincilikle bitirdi. 13 Mart 1899-cu ildə İstanbulda Mekteb-i Harbiye-i Şahane'ye girdi. Birinci sinifi 27-ci, ikinci sinifi 11-ci, üçüncü sinfi 1902-ci ildə mülazım (günki adıyla Leytenant) rütbəsi 549 adam arasından piyada sinif səkkizincisi (1317 - P.8) olaraq bitirdi. Dərhal sonra Erkan-ı Hərbiyə Məktəbinə (Hərb Akademiyası) davam edərək 11 yanvar 1905-ci ildə qərargah kapitan rütbəsiylə məzun oldu